Strona główna » EKOrolnictwo » Rolnictwo ekologiczne – jak produkowana jest żywność eko
Rolnictwo ekologiczne – jak produkowana jest żywność eko
Pełna harmonia z naturą, szacunek dla wyjątkowych potrzeb zwierząt i troska o stan środowiska. Rolnictwo ekologiczne to kwintesencja gospodarowania zgodnie z prawami natury. Wyjątkowy sposób produkcji pozwala na wytworzenie smacznej, zdrowej i odżywczej ekożywności.
Rolnictwo ekologiczne to jednak nie tylko pradawne receptury i tradycyjne metody produkcji. To również rygorystyczne standardy, systemy kontroli i certyfikacji. Dowiedz się, jak produkowana jest żywność ekologiczna i jakie warunki musi spełniać gospodarstwo ekologiczne.
Czym jest rolnictwo ekologiczne?
Rolnictwo ekologiczne to system produkcji opierający się na naturalnych środkach i procesach, wykorzystujący praktyki przyjazne dla środowiska i uwzględniający naturalne cykle przyrody. Zrównoważony sposób gospodarowania ma służyć zachowaniu różnorodności biologicznej, utrzymaniu wysokiej żyzności gleby i odpowiedniej jakości wody, zapewnieniu zwierzętom dobrostanu, ograniczeniu zużycia energii i zasobów naturalnych.
W rolnictwie ekologicznym nie dąży się do wytwarzania produktów na masową skalę. W gospodarstwach organicznych większość prac wykonywana jest ręcznie, cały cykl produkcyjny trwa dłużej, a plony są mniejsze. Wytwarzane produkty wyróżniają się jednak wysoką jakością, naturalnym smakiem i szczególnymi walorami prozdrowotnymi.
Przeczytaj: Żywność ekologiczna – wszystko, co warto wiedzieć
Ekologiczna produkcja roślinna
Owoce dojrzewające w promieniach słońca i zboże pozyskiwane z czystych pól – rolnictwo ekologiczne nie przypomina produkcji w wielkotowarowych przedsiębiorstwach. Zamiast w wielohektarowych monokulturach rośliny uprawia się tu w systemie mozaikowym, na niedużych poletkach oddzielonych naturalnymi barierami w postaci drzew i krzewów.
Uprawy organiczne prowadzi się z dala od zakładów przemysłowych, w czystym otoczeniu, na glebie nieskażonej metalami ciężkimi. Przestrzega się zasad wieloletniego płodozmianu i uprawy biodynamicznej. Nie stosuje się sztucznych nawozów i środków ochrony roślin (pestycydów, herbicydów, fungicydów). Do zwalczania szkodników chwastów wykorzystuje się metody mechaniczne i biologiczne.
W celu zachowania żyzności gleby stosowane są nawozy naturalne: obornik, kompost, nawozy zielone. Energochłonne i szkodliwe dla gleby maszyny w gospodarstwach ekologicznych zastępowane są prostszymi narzędziami, które pozwalają chronić glebę i oszczędzać energię.
Ekologiczny chów zwierząt
Szczęśliwe krowy wypasające się na zielonej trawie i kury grzebiące w ziemi. Rolnictwo ekologiczne przeciwstawia się przemysłowej hodowli zwierząt i zadawaniu im niepotrzebnego cierpienia. W centrum zainteresowania rolników jest dobrostan zwierząt.
W gospodarstwach ekologicznych dba się o zapewnienie zwierzętom warunków umożliwiających zaspokojenie potrzeb rozwojowych, behawioralnych i fizjologicznych. Zwierzęta mają stały dostęp do wybiegów, pastwisk, wody pitnej, paszy, odpowiednich miejsc wypoczynku i naturalnej ściółki. Nie mogą być trzymane na uwięzi i w izolacji od innych zwierząt.
Rolnictwo ekologiczne dąży do ograniczenia obsady zwierząt (0,5-1,5 DJP/ha). Hoduje się przede wszystkim rasy i odmiany rodzime, które łatwo przystosowują się do lokalnych warunków, są odporne na choroby i długowieczne. Zwierzęta żywione są paszami ekologicznymi, wytwarzanymi bezpośrednio w gospodarstwie lub zakupionymi w innych gospodarstwach organicznych. Zabronione jest stosowanie w żywieniu hormonów wzrostu i syntetycznych aminokwasów. W leczeniu zwierząt wykorzystuje się przede wszystkim środki naturalne (np. ziołowe) – leki weterynaryjne dozwolone są jedynie za zgodą jednostki certyfikującej i pod nadzorem lekarza weterynarii.
Przeczytaj: Jajka ekologiczne – dlaczego warto je jeść
Metody produkcji żywności ekologicznej
Zanim żywność ekologiczna trafi na Twój stół, musi przejść odpowiednią obróbkę. Produkcja organiczna opiera się na tradycyjnych metodach fizycznych, mechanicznych, fermentacyjnych, które pozwalają zachować wysoką wartość odżywczą surowców. Żywność ekologiczną można poddawać procesom: suszenia, pasteryzacji, mrożenia, kwaszenie czy marynowania. Zabronione jest natomiast utrwalanie produktów za pomocą sterylizacji i promieniowania jonizującego.
Aby produkt przetworzony został uznany za ekologiczny, musi zawierać minimum 95% składników pochodzenia organicznego.
Dodatki do żywności ekologicznej – co wolno stosować, a czego nie?
Wiele osób sięga po bioprodukty, chcąc uniknąć szkodliwych substancji dodawanych do żywności. Jakich dodatków z pewnością nie znajdziesz w produktach z gospodarstwa ekologicznego? Żywność organiczna nie może zawierać syntetycznych barwników, konserwantów, przeciwutleniaczy, antybiotyków, wybielaczy, substancji słodzących, wzmacniaczy smaku i zapachu, rozpuszczalników ekstrakcyjnych i składników GMO.
Stosowanie innych dodatków jest ograniczone i musi być uzasadnione szczególnymi potrzebami technologicznymi lub żywieniowymi. Często dopuszczalne jest ich wykorzystywanie tylko do produkcji określonych produktów (np. wędlin, win).
Dozwolone w przetwórstwie ekożywności jest korzystanie z naturalnych substancji zapachowych oraz barwników, niektórych soli mineralnych, witamin, aminokwasów i mikroelementów, wody i soli. Do stosowania w produkcji ekologicznej dopuszczone są m.in.: kwasy organiczne (mlekowy, cytrynowy, jabłkowy), zagęstniki (karagen, guma guar, gliceryna, pektyna, mączka chleba świętojańskiego), lecytyna, niektóre węglany, azotyn sodu i azotan potasu (w produkcji mięsnej), siarczan wapnia, dwutlenek krzemu.
System kontroli i certyfikacji w rolnictwie ekologicznym
Choć organiczne metody produkcji wykorzystywane są w wielu gospodarstwach, nie każde z nich może nazwać się ekologicznym. Rolnictwo ekologiczne regulowane jest prawem krajowym i unijnym. W aktach prawnych – m.in. rozporządzeniu Rady (WE) nr 834/2007 z dnia 28 czerwca 2007 r. w sprawie produkcji ekologicznej i znakowania produktów ekologicznych i uchylającym rozporządzenie (EWG) nr 2092/91, ustawie o rolnictwie ekologicznym z 2009 roku – przedstawione są szczegółowe warunki, jakie powinno spełniać gospodarstwo ekologiczne.
Każdy producent ekożywności musi posiadać certyfikat przyznany przez jednostkę certyfikującą upoważnioną przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi, nadzorowaną przez Głównego Inspektora Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych. Przestrzeganie norm w gospodarstwach ekologicznych podlega też systemowi kontroli. Dla zapewnienia konsumentom najwyższej jakości produktów ekologicznych gospodarstwa są kontrolowane przynajmniej raz w roku.
Po czym jednak możesz rozpoznać ekożywność na sklepowej półce? Rolnicy, którzy przejdą pomyślnie cały proces kontroli i certyfikacji, mogą oznaczać swoje produkty unijnym logiem żywności ekologicznej (biały listek otoczony 12 białymi gwiazdkami na zielonym tle), które pozwala konsumentom zidentyfikować bioprodukty. Na etykiecie ekożywności oprócz unijnego logo powinny znajdować się także: numer jednostki certyfikującej (w Polsce w formacie PL-EKO-numer), nazwa i adres producenta, oznaczenie miejsca pochodzenia surowców organicznych.
Rolnictwo ekologiczne wychodzi naprzeciw potrzebom środowiska i konsumentów poszukujących smacznych i zdrowych produktów. Warto wspomagać jego rozwój i częściej sięgać po bioprodukty.
Przeczytaj również: Jak sprzedawać własną żywność?