Jak wyrzucać śmieci – czyli co robić z odpadami, nim trafią do kosza

Zamierzasz wreszcie zacząć segregować odpady? Świetnie! Przeczytaj poniższy artykuł i dowiedz się, jak robić to prawidłowo. Segregujesz już śmieci od jakiegoś czasu? Wspaniale! Sprawdź, czy możesz coś poprawić, tak aby dalsze ich przetwarzanie było jak najbardziej efektywne. To wcale nie musi wymagać dużo zachodu, a jeszcze bardziej przyczyni się do dbania o naszą planetę – jedyną, jaką mamy.

Zgodnie z obowiązującymi w Polsce od ponad pięciu lat przepisami odpady dzielić można (i trzeba!) na kilka frakcji, umieszczając je w odpowiednich pojemnikach:

• papier i karton – w worku/pojemniku niebieskim;
• metale i tworzywa sztuczne – w worku/pojemniku żółtym;
• opakowania szklane – w worku/pojemniku zielonym (chyba że w danej gminie szkło sortuje się na bezbarwne i kolorowe, wtedy to pierwsze powinno trafić do pojemnika białego);
• odpady biodegradowalne – w worku/pojemniku brązowym (przeczytaj koniecznie: „Odpady bio – co i jak wyrzucać?”);
• odpady zmieszane, czyli takie, które nie zaliczają się do żadnej z powyższych grup – w czarnym worku/pojemniku.

Oprócz tego osobno pozbywać się należy odpadów gabarytowych i elektrośmieci.

Odpady zmieszane lądują na składowiskach lub w spalarniach, gdzie pod wpływem wysokiej temperatury (kilkukrotnie wyższej niż ta, jaką można osiągnąć w piecu domowym) przekształcane są w bezpieczny, niskoemisyjny sposób na energię ogrzewającą np. nasze domy. Energię pozyskuje się też z części odpadów bio (w postaci biogazu) oraz tych plastikowych – o ile nie zostaną poddane recyklingowi. Tworzywa sztuczne, szkło, papier i metal zasadniczo bowiem są przetwarzane i wykorzystywane ponownie.

Warto wiedzieć
Ze wstępnie posortowanych odpadów da się odzyskać nawet 90 proc. surowców!

Aby jak najmniej śmieci trafiło na składowiska, a jak najwięcej zostało spożytkowanych, kluczowe jest odpowiednie ich przygotowanie do wyrzucenia. W dużych firmach generujących odpady opracowuje się w związku z tym specjalne procedury, ale jeśli chodzi o śmieci z gospodarstw domowych, odpowiedzialność spoczywa na każdym z nas. I my też możemy wyrobić w sobie kilka prostych nawyków, dzięki którym odpady staną się choć trochę mniejszym problemem. Poznaj je, czytając odpowiedzi na poniższe pytania.

Czy trzeba myć opakowania przed wyrzuceniem?

Nie – chyba że twoja gmina wyraźnie to nakazuje. Szklane słoiki czy plastikowe kubeczki po jogurcie i tak zwykle są potem myte w zakładzie przetwarzającym odpady, mycie ich w domu to więc po prostu strata czasu i marnowanie wody.

Opakowania należy natomiast opróżniać. Nie wolno wyrzucić np. opróżnionego do połowy jogurtu czy dżemu, bo taki śmieć w rzeczonym zakładzie może zostać uznany przez automatyczną wagę sortującą za kamień i zamiast do recyklingu czy spalenia trafić na składowisko. Po drugie zaś zawartość opakowania może się z niego wydostać i zalać którąś z zakładowych maszyn, doprowadzając do jej awarii. Więcej na ten temat przeczytasz w naszym artykule „Czy myć opakowania przed ich wyrzuceniem”. Piszemy w nim m.in. o tym, jak i gdzie wyrzucać zawartość opakowań, a także o wyjątkowych sytuacjach, w których opakowania te jednak lepiej umyć (i jak to robić).

Czy kartony, plastikowe butelki lub puszki należy zgniatać przed wyrzuceniem?

Tak. Zajmują wtedy mniej miejsca (nawet o 80 proc.!), dzięki czemu maleje ryzyko, że pojemnik na odpady szybko się przepełni, a śmieciarka będzie musiała zrobić więcej kursów, przewożąc głównie powietrze znajdujące się w nieopróżnionych opakowaniach (oraz emitując niepotrzebnie więcej spalin i dwutlenku węgla, jak również podnosząc koszty wywozu śmieci).

Co robić z zakrętkami?

Zakrętki ze słoików czy szklanych butelek (te metalowe), a także z kartonów po sokach czy mleku oraz z butelek plastikowych należy umieścić w żółtym pojemniku/worku na metal i tworzywa sztuczne. Zakrętki plastikowe można też zbierać osobno i przekazać następnie na cel charytatywny (przeczytaj: „Plastikowe nakrętki – o co chodzi z ich zbieraniem?”). Najważniejsze, by nie pozostawiać zakrętek na opakowaniach. Dlaczego?

Chodzi przede wszystkim o to, że nakrętki i butelki, słoiki czy kartony wykonane są z innego materiału. Dotyczy to również plastikowych nakrętek z plastikowych butelek – to dwa różne rodzaje plastiku cechujące się różną gęstością, a więc też wymagające różnego podejścia w kwestii dalszego ich przetworzenia. Butelki można przerobić głównie na surowiec do produkcji nowych butelek, podczas gdy z zakrętek wytworzone mogą zostać chociażby:

• nowe zakrętki,
• rury PCV,
• obudowy komputerów,
• opakowania innego typu.

Innym powodem, dla którego trzeba odkręcać zakrętki z plastikowych butelek, jest to, że jeśli butelka pozostaje zakręcona, a przy tym nie została wcześniej zgnieciona, to z jej zgnieceniem może nie poradzić sobie nawet przemysłowa prasa w zakładzie przetwórczym. Efekt? Taka butelka zajmie dużo miejsca, zwiększając koszty recyklingu, albo trafi na składowisko, choć dałoby się ją przetworzyć.

Czy usuwać etykiety ze słoików i butelek przed ich wyrzuceniem?

To zależy. Jeśli usunięcie etykiety nie sprawia większego problemu, warto ją usunąć, bo ułatwi to nieco dalsze procesy przetwórcze. Ale jeśli do usunięcia etykiety trzeba użyć np. wody lub czegoś, co rozpuści klej – nie należy tego robić. Opakowanie wyrzuca się wtedy wraz z etykietą do odpowiedniego pojemnika. Jeśli zaś na opakowaniu widnieje informacja, że etykieta wykonana jest z folii termokurczliwej, trzeba ją zdjąć i wyrzucić do śmieci zmieszanych, bo taka folia nie nadaje się do recyklingu. Na szczęście coraz więcej producentów żywności rezygnuje z etykiet termokurczliwych na rzecz tych owijanych wokół opakowania i w związku z tym łatwych do usunięcia.

Gdzie wyrzucać tetrapaki (kartony po mleku lub sokach)?

Wielomateriałowe opakowania, w których kupić można m.in. soki czy mleko – ale też przetwory, jak choćby pomidorową passatę – składają się jednocześnie z kartonu, folii aluminiowej i folii plastikowej. Po opróżnieniu i zgnieceniu należy umieścić je w żółtym pojemniku/worku na metale i tworzywa sztuczne. W Polsce działa obecnie bardzo mało zakładów wyposażonych w sprzęt zdolny rozdzielić wszystkie wymienione materiały, tak by nadawały się do recyklingu, w zakładzie przetwórstwa wciąż jednak mają większe szanse stać się np. alternatywnym paliwem, niż gdyby trafiły na składowisko śmieci.

Gdzie wyrzucić kopertę bąbelkową?

Chcąc pozbyć się starej koperty bąbelkowej, w miarę możliwości należy oddzielić plastikową folię od papieru i umieścić ją w żółtym pojemniku/worku na metale i tworzywa sztuczne (a papier w tym niebieskim – na papier). Jeśli nie masz czasu lub możliwości rozdzielenia tych materiałów, całość wrzuć do żółtego pojemnika (nie do niebieskiego ani do czarnego, na śmieci zmieszane).

Gdzie wyrzucić brudny papier?

Jeśli papier jest tylko odrobinę zabrudzony i nie stwarza ryzyka, że zanieczyszczeniu ulegną inne papierowe odpady w niebieskim pojemniku – tam właśnie należy go umieścić. Większe zabrudzenia, plamy tłuszczu czy zawilgocenia kwalifikują taki odpad do czarnego worka/pojemnika na śmieci zmieszane, ponieważ zanieczyszczony w ten sposób papier nie nadaje się do przetworzenia.

Czy przed wyrzuceniem makulatury trzeba wyjmować zszywki ze starych zeszytów, gazet itp.?

Małe metalowe elementy, takie jak zszywki, można pozostawić w odpadach papierowych przeznaczonych do niebieskiego pojemnika. Odpady takie są przetwarzane potem na formę płynną, z której zszywki zostaną oddzielone na specjalnych sitach. Większe elementy, takie jak sprężynki do bindowania, okładki, ramki kalendarzy itp., należy przed wyrzuceniem oddzielić i umieścić w żółtym pojemniku/worku na metale i tworzywa sztuczne.

Przeczytaj: Makulatura i recykling papieru – co warto wiedzieć

Gdzie wyrzucić zbitą szklankę?

Szkło stołowe, z którego robi się szklanki, kieliszki, miski czy pojemniki do przechowywania żywności, ma inną temperaturę topnienia niż szkło opakowaniowe, z którego robi się słoiki albo butelki. Nie może więc zostać wraz z nimi przetworzone. Z tego względu należy je odpowiednio zabezpieczyć (aby nikt przypadkowo się potem nie skaleczył), np. owijając je w starą gazetę lub zużyty ręcznik papierowy, i wyrzucić do czarnego pojemnika na odpady zmieszane. Szkło nieopakowaniowe można też oddać do lokalnego PSZOK-u, czyli Punktu Selektywnego Zbiórki Odpadów Komunalnych, gdzie trafić powinno też choćby szkło okienne, stare/zbite lustro czy ceramika.

Warto wiedzieć
W razie wątpliwości dotyczących tego, w którym pojemniku umieścić dany odpad, sprawdź regulamin utrzymania czystości i porządku obowiązujący na terenie twojej gminy. Powinien być dostępny na stronie internetowej urzędu gminy. Często też informacje takie można uzyskać telefonicznie, kontaktując się z urzędem. W ten sposób dowiesz się, gdzie wyrzucić m.in. styropian, puste opakowanie po aerozolu czy blistry po lekach.

Worki ze śmieciami – wiązać czy nie?

Związany worek ze śmieciami nieco łatwiej przenieść z domu na śmietnik bez ryzyka, że po drodze wysypie się jego zawartość – ale w miarę możliwości lepiej wyrzucać worki niezawiązane, bo ułatwia to potem pracę sortowni czy zakładu przetwórstwa.

Czy oddzielać wieczko od kubeczka po jogurcie przed wyrzuceniem?

Zarówno aluminiowe wieczko, jak i plastikowy kubeczek po jogurcie powinny trafić do żółtego worka na metale i tworzywa sztuczne, dlatego nie będzie wielkim przewinieniem, jeśli ich nie rozdzielisz. Generalnie jednak jest to wskazane, bo usprawnia później procesy sortowania tudzież przetwarzania odpadów.

Gdzie wyrzucać śmieci z kauczuku lub gumy?

Odpady gumowe lub kauczukowe, choć nie są z plastiku ani metalu, należy umieszczać w żółtym pojemniku/worku na metale i tworzywa sztuczne, bo można je przecież często jeszcze poddać procesowi wulkanizacji i wykorzystać ponownie. Szanse, że tak właśnie się stanie, maleją natomiast w sytuacji, gdy śmieci takie trafią do pojemnika na odpady zmieszane, gdzie mogą ulec zanieczyszczeniu lub skąd potrafią trafić wprost na składowisko.

Przeczytaj także: Kontenery na odzież używaną – czy wiesz o nich wszystko?