Nakrętki przymocowane na stałe do opakowania – o co chodzi?

Zauważasz w sklepach coraz więcej butelek z przytwierdzonymi na stałe nakrętkami? Zastanawiasz się, czy to tylko chwilowy trend wśród producentów, czy raczej trwała zmiana? Wszystko wskazuje na to, że nowe butelki na dobre zagoszczą w sklepach. Nie jest to jednak przejaw mody, lecz wynik unijnej dyrektywy SUP (w sprawie zmniejszenia wpływu niektórych produktów z tworzyw sztucznych na środowisko). Sprawdź, w jaki sposób nowe opakowania mogą wpłynąć na zmniejszenie zanieczyszczenia środowiska i co dalej z charytatywnym zbieraniem nakrętek.

Jakie zmiany wprowadza unijna dyrektywa SUP?

Skuteczna walka z postępującym zanieczyszczeniem środowiska wymaga szeroko zakrojonych międzynarodowych działań i nowych rozwiązań prawnych. Jednym z systemowych rozwiązań, które mają na celu ochronę środowiska przed dalszą degradacją, jest Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady UE w sprawie zmniejszenia wpływu niektórych produktów z tworzyw sztucznych na środowisko z dnia 5 czerwca 2019 r., zwana też Dyrektywą SUP (ang. Single Use Plastics). Dokument proponuje szereg rozwiązań, które mają na celu zmniejszenie ilości odpadów tworzyw sztucznych oraz ograniczenie ich przedostawania się do środowiska. Rozwiązania zawarte w dyrektywie zostały uchwalone również w Polsce Ustawą z dnia 13 lipca 2023 r. o zmianie ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz niektórych innych ustaw.

Zmiany prawne wprowadzone na mocy unijnej dyrektywy mają służyć rozwojowi gospodarki o obiegu zamkniętym, czyli w praktyce eliminowaniu z rynku produktów jednorazowego użytku oraz projektowaniu i produkowaniu produktów nadających się do naprawy, ponownego wykorzystania lub recyklingu. Wśród rozwiązań, jakie zaproponowano w dyrektywie SUP, znalazły się m.in.:

• wprowadzenie opłat za jednorazowe opakowania (np. kubki),
• zakaz sprzedaży niektórych produktów jednorazowego użytku (np. słomek, patyczków higienicznych, sztućców),
• obowiązek zebrania min. 77% butelek z tworzyw sztucznych, wprowadzonych do obiegu po 2024 r. (limit ten ma być stopniowo zwiększany w kolejnych latach).

Zmiany, jakie wprowadza dyrektywa SUP, odnoszą się również do opakowań z plastikowymi nakrętkami. W artykule 6 dyrektywy można przeczytać:

Państwa członkowskie zapewniają, aby wymienione w części C załącznika produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych, których zakrętki i wieczka są wykonane z tworzyw sztucznych, mogły być wprowadzane do obrotu tylko wtedy, gdy te pokrywki i wieczka pozostają przymocowane do pojemników podczas etapu zamierzonego użytkowania produktu.

Jakie konsekwencje niesie to dla producentów i konsumentów? Zgodnie z dyrektywą SUP od połowy 2024 r. wszystkie plastikowe nakrętki muszą być fabrycznie przytwierdzone do butelek lub kartonów. W wielu europejskich, w tym polskich, sklepach już dziś można dostrzec skutki zmian prawnych. Niektórzy producenci, nie czekając na ostateczny termin wejścia w życie dyrektywy, już wprowadzili nowe opakowania. Coraz częściej można zakupić więc produkty z fabrycznie przymocowanymi nakrętkami. Kto może na tym zyskać, a kto stracić?

Przeczytaj: Butelki zwrotne – co trzeba wiedzieć na ich temat

Czy butelki z przytwierdzonymi nakrętkami są bardziej przyjazne dla środowiska?

Zastanawiasz się, czy nowe opakowania mogą rzeczywiście przyczynić się do zmniejszenia zanieczyszczenia środowiska? Chociaż nakrętki wydają się niepozornym odpadem, w rzeczywistości ich niekorzystny wpływ na środowisko jest całkiem spory. Warto wiedzieć, że nakrętki po napojach należą do najczęściej znajdowanych na plażach artykułów jednorazowego użytku. Mogą trafić też do mórz czy oceanów i stanowić zagrożenie dla dzikich zwierząt.

Nowy projekt opakowań ma pomóc ograniczyć przedostawanie się tego typu elementów do środowiska. Dodatkowo, dzięki przytwierdzonym do butelek nakrętkom, możliwe będzie zwiększenie recyklingu plastiku. Odkręcone nakrętki w sortowniach kierowane są do frakcji drobnej. Obecnie tak małe pojedyncze elementy nie są powtórnie przetwarzane – trafiają zatem do spalarni lub na wysypiska śmieci. W nowej, zmienionej formie cała butelka – razem z nakrętką – będzie mogła zostać poddana recyklingowi. Stosowane obecnie w zakładach recyklingu technologie pozwalają bez problemu rozdzielić butelkę od nakrętki i oba elementy poddać recyklingowi. Inną metodą, ale z podobnym skutkiem, przetwarzane są też kartony z nakrętkami.

Z pewnością nie będzie więc problemu z pozbyciem się nowych opakowań w ekologiczny sposób. Po wypiciu napoju butelkę lub karton możesz wraz z przytwierdzoną nakrętką po prostu wyrzucić do pojemnika/worka na odpady z tworzyw sztucznych. Nie ma żadnej potrzeby oddzielania mniejszych elementów – co więcej, takie działanie w praktyce może okazać się szkodliwe dla środowiska, bo tylko utrudni recykling.

Nie wszyscy z entuzjazmem patrzą jednak na nowe opakowania. Przeciwnicy butelek z przytwierdzonymi nakrętkami zwracają uwagę, że są one niepraktyczne i mogą powodować skaleczenia podczas picia napojów. Na tym nie kończą się argumenty przeciw nowym butelkom. Sporo osób niepokoi się, co dalej z charytatywnymi akcjami zbierania nakrętek, które w ostatnich latach cieszyły się dużym zainteresowaniem. Czy właśnie kończy się era nakrętkowej dobroczynności?

Charytatywne zbiórki nakrętek – czy nadchodzi kres dobroczynnych akcji?

W ostatnich latach dużą popularność zyskały akcje charytatywnego zbierania nakrętek. Fundacje i stowarzyszenia zachęcały do gromadzenia nakrętek i wrzucania ich do specjalnych pojemników znajdujących się w szkołach czy urzędach. Idea takich zbiórek była bardzo prosta – zebrane nakrętki oddawane były do skupu, a środki pozyskane z ich sprzedaży przeznaczane były na cele charytatywne.

Zbiórki nakrętek miały także wymiar ekologiczny – odzyskane w ten sposób nakrętki firmy recyklingowe przetwarzały w granulat. Dodatkowo takie akcje często stanowiły dla najmłodszych pierwszą cenną lekcję troski o środowisko. Więcej o zbiórkach nakrętek możesz przeczytać w artykule: https://eko360.pl/plastikowe-nakretki-o-co-chodzi-z-ich-zbieraniem/.

Wszystko wskazuje na to, że wraz z zakończeniem produkcji butelek i kartonów z odkręcanymi nakrętkami nadchodzi również kres charytatywnych zbiórek nakrętek. Takie zbiórki od połowy 2024 r. właściwie stracą swój sens. Nowych nakrętek nie należy próbować odrywać od butelek – całkowicie mija się to bowiem z celem unijnej dyrektywy. Z pewnością to zła wiadomość dla fundacji, dla których zbiórki nakrętek były jednym ze sposobów na pozyskanie funduszy. Wydaje się jednak, że nie straci na tym środowisko.

W rzeczywistości tylko niewielka część odkręconych nakrętek była gromadzona i oddawana do recyklingu, a pozostałych – odkręconych i po prostu wyrzuconych – nie dało się już przetworzyć. Dodatkowo sam transport zebranych nakrętek często wiązał się z dodatkowymi kosztami dla środowiska w postaci śladu węglowego. Być może więc wkrótce fundacje i ekolodzy znajdą nowy sposób na walkę z plastikiem z pożytkiem dla potrzebujących?

Przeczytaj również: Ekologiczne zamienniki przedmiotów codziennego użytku